جشنواره “زيارت و ارادت”

جشنواره هنری زیارت و ارادت به سفارش سازمان زيباسازی شهرداری تهران و به مناسبت میلاد هشتمین اختر آسمان ولایت، حضرت علی ابن موسی الرضا (ع) ساماندهی شد. این جشنوراه در دو بخش پوستر و نقاشی محیطی (آثار محيطی با اجرای يک روزه) برگزار شد. دکتر عبدالمجید حسینی‌راد دبیری این رویداد را بر عهده داشت که مسئولیت بخش پوستر آن را به من و مسئولیت بخش نفاشی محیطی را به دکتر اصغر کفشچیام مقدم واگذار کرد. از سوی دیگر امور اجرایی بخش نقاشی محیطی نیز بر عهده من گذاشته شد.
در پاییز ۹۱ فراخوان جشنواره زیارت و ارادت اعلام و آثار برای این جشنواره گردآوری شد. ارج نهادن و ترويج هنر رضوي، ايجاد زمينه برای بروز خلاقيت‌های هنری مرتبط با سيره امام رضا(ع)، تجليل از هنرمندان خالق آثار هنری فاخر با موضوع امام رضا(ع) و معرفي آخرين دستاوردهای هنرمندان در دو گرایش جشنواره با موضوعات مرتبط با امام هشتم (ع) به عنوان اهداف این جشنواره اعلام شد.
برای موضوعات جشنواره نیز مضامینی از جمله ولادت تا شهادت علي‌‌ابن‌موسي‌الرضا (ع)، زيارت و عرض ارادت به حضرت امام رضا(ع)، آثار و ابنيه حرم مطهر رضوی، جلوه‌های فرهنگ رضوی و مشهدالرضا (ع)، زائران و مجاوران حضرت امام رضا(ع)، رابطه معنوی خانواده با حضرت علي‌‌ابن‌موسي‌الرضا(ع) و توجه حضرت به متوسلين و محبانش اعلام شد.
جوایز بخش پوستر جشنواره نیز به شرح زیر اعلام شده بود. برگزيده اول: لوح تقدير و مبلغ ۲۰ ميليون ريال/ برگزيده دوم لوح تقدير و مبلغ ۱۵ ميليون ريال/ برگزيده سوم: لوح تقدير و مبلغ ۱۰ ميليون ريال.
همچنین اعلام شد که به کليه آثاری که به نمايشگاه راه يابد مبلغ يک ميليون ريال حق‌التأليف تعلق می‌گيرد. در بخش نقاشی محیطی هم جوایز همانند بخش پوستر اعلام شد با این تفاوت که به تناسب تعداد افراد شرکت کننده در هر تیم، مبلغی به عنوان ورودی به پذیرفته شدگان اهداء می‌شود.
ابراهيم حقيقي، كورش پارسانژاد و امير عبدالحسيني هیات انتخاب و داوری بخش پوستر را تشکیل می‌دادند و در بخش نقاشی محیطی هم احمد وکیلی، عبدالمجید حسینی‌راد و اصغر کفشچیان مقدم، انتخاب و داوری آثار رسیده را بر عهده داشتند.

در بخش پوستر آثاری نیز به طراحان صاحب‌نام برای حضور در بخش مدعوین سفارش داده شد. احمد آقاقلیزاده، اونیش امین الهی، کورش پارسانژاد، پریسا تشکری، ابراهیم حقیقی، محمدرضا دوست محمدی، سید حمید شریفی آل‌هاشم، بیژن صیفوری،، امیرحسین قوچی‌بیگ، مجید کاشانی، مصطفی گودرزی، حسین نوروزی و علی وزیریان هنرمندانی بودند که آثارشان در بخش مدعوین این جشنواره به نمایش در آمده بود.
در نهایت ۹۹۳ اثر از ۴۳۳ هنرمند به دبیرخانه جشنواره زیارت و ارادت رسید که از آن میان ۸۴۱ اثر در بخش پوستر و ۱۵۲ اثر در بخش نقاشی محیطی را شامل می‌شد. تعداد کل آثار پذیرفته شده ۹۱ اثر بود که ۶۰ اثر در بخش پوستر و ۳۱ اثر در بخش نقاشی محیطی به منظور ارائه انتخاب شد.
محمد قربانعلی، میثم خالوندی، هدایت علیپور، مسعود شکیبایی و اسماعیل خدابنده هنرمندانی بودند که به عنوان برگزیدگان بخش پوستر معرفی شدند و در بخش بخش نقاشی محیطی هم هادی عرب نرمی، اصغرمحمد صالحی، مهدی محمدی، زهره کرامت و فروغ خوشنویس برگزیده شدند.
همچنین در بخش نقاشی محیطی از مهدی مهدیان، زهرا تیوراد، ملیحه مشکل گشا، سیدعلی سیدانی، غلامرضا خلیلی، سید محمد ابوترابی، احسان حسینی‌راد، سهیلا هوشمند، محبوبه پهلوان، شهرام بابایی، ابوالفضل رفیعی، کریم الله‌خانی و بهنام شاه‌حسینی تقدیر شد.
در توضیح بخش نقاشی محیطی این جشنواره آمده بود: ” نقاشی محیطی یکی از زیر شاخه‌های هنر عمومی است که به علت قابلیت‌های تعاملی و بداهه با محیط و مخاطب، در دو دهه اخیر علاقه‌مندان زیادی پیدا نموده است. آثار این هنر، همچنان که از عنوان ترکیبی آن پیداست، به آثار نقاشی گفته می‌شود که در تعامل با محیط و مخاطب هویت می‌یابند؛ به معنای دیگر هنرمند در پروسه اجرایی آن تلاش می‌کند تا با شناخت عوامل محیطی و چگونگی حضور مخاطب در مواجه با نقاشی، اثری پویا و متعامل با عناصر و کیفیات بصری و مفهومی محیط خلق نماید. لذا لازم است علاقه‌مندان، طرح‌های خود را با توجه به شرایط بصری محیط و موقعیت و وضعیت مخاطب اجرا و ارایه نمایند. چنان‌که می‌توان در این تعامل به فضاهای سه بعد نمایی نیز اندیشید.”
دکتر عبدالمجید حسینی‌راد در مقدمه کتاب این جشنواره آورده بود: “جشنواره زیارت و ارادت در پی جلساتی که دراوایل سال، به ابتکار معاونت فرهنگی و هنرهای‌شهری سازمان زیباسازی شهر تهران برگزار شد، شکل گرفت. دراین جلسات قرار بود برای مناسبت‌های مختلف درطول سال برنامه‌هایی پیشنهاد شود که ضمن اینکه با اهداف سازمان هماهنگ باشد، حاصل آن بتواند از نظر فرهنگی و هنری در سطح شهر به نمایش درآید و مورد استفاده قرار گیرد. مشارکت هنرمندان و شهروندان در این برنامه‌ها یکی از اهداف اصلی بود که می‌توانست به بهبود بینش و ارتقا سواد بصری و هنری شهروندان و تعامل با هنرمندان و آثار هنری کمک کند. بر این اساس جشنواره زیارت و ارادت به مناسبت میلاد هشتمین اختر آسمان ولایت، حضرت علی ‌ابن ‌موسی الرضا (ع)، شامل بخش‌های مختلف به معاونت فرهنگی و هنرهای شهری سازمان پیشنهاد شد و در نهایت دو بخش پوستر و نقاشی محیطی آن مورد تصویب قرار گرفت و مدیریت آن نیز بنا بر رسم معهود به عهده پیشنهاد دهنده واگذار شد. برای دبیری بخش پوستر آقای امیر عبدالحسینی و برای دبیری بخش نقاشی محیطی آقای دکتر اصغر کفشچیان مقدم قبول زحمت کردند و با همه نارسایی‌های موجود، این جشنواره را به اهداف آن رهنمون شدند.
اهداف این جشنواره عبارت بودند از: ترویح و ارج نهادن به هنر رضوی، ایجاد زمینه برای بروز خلاقیت‌های هنری مرتبط با سیره امام رضا(ع)، تجلیل از هنرمندان خالق آثار هنری فاخر با موضوع امام رضا(ع) و معرفی آخرین دستاوردهای هنرمندان در دو گرایش جشنواره با موضوعات مرتبط با امام هشتم (ع).
از آنجا که پوستر به عنوان یکی از فعالیت‌های رایج هنر ارتباط تصویری با موضوعات فرهنگی برای مخاطبان هنر و شهروندان کاملاً شناخته شده است و تا کنون جشنواره‌ها و نمایشگاه‌های متعددی در این رشته هنری برگزارشده، پس از انتشارفراخوان علاوه بر ۱۶ اثر رسیده از هنرمندان مدعو، تعداد ۸۴۱ اثر با موضوعات مرتبط و محوری جشنواره در دبیرخانه دریافت شد که از میان آنها ۴۴ اثر توسط هیات انتخاب برگزیده شدند.

بخش نقاشی محیطی برای نخستین بار بودکه به صورت ملی و به عنوان هنری شهری در این جشنواره مطرح می‌شد. این هنر بوجود تازگی و شناخت کمتری که از آن وجود داشت به خوبی مورد استقبال قرار گرفت. در واقع نقاشی محیطی یکی از زیر شاخه‌‌‌های هنر محیطی است که به علت قابلیت‌های تعاملی و بداهه با محیط و مخاطب‌‌، در دو دهه اخیر علاقه‌مندان زیادی را به خود مجذوب کرده است‌. آثار این هنر به طراحی‌ها و نقاشی‌هایی گفته می‌شود که در تعامل با محیط و مخاطب شکل می‌گیرند؛ به عبارت دیگر هنرمند در پروسه اجرایی آن تلاش می‌کند تا با‌‌ شناخت عوامل محیط و چگونگی حضور مخاطب در مواجه با اثر، اثری پویا و متعامل با عناصر وکیفیات بصری و مفهومی خلق نماید. اصولاً نقاشی محیطی در بسیاری از فضاها و مناظر شهری قابل اجرا و ارایه است و شایسته است که به عنوان هنری عمومی در ایجاد ارتباط زنده و پویای فرهنگی و هنری، بیشتر مورد توجه قرار گیرد. شهروندان در محیط شهری نه تنها مخاطبان نقاشان و نقاشی محیطی هستند الهام‌ بخش و شکل دهنده ایده‌های هنرمندان برای خلق آثار هنری هستند. تعامل هنرمندان با محیط و مخاطبان به آثار نقاشی محیطی هیجان و شور زندگی می‌بخشد و بر زندگی و افکارعمومی شهروندان تاثیر مثبت می‌گذارد. نقاشی محیطی نه تنها به زیباسازی سیمای شهر و گسترش فضاهای فرهنگی و هنری و اشاعه بینش زیباشناختی و ارتقا دانش بصری یاری می‌رساند. بلکه به عنوان هنری شهری می‌تواند از شهر مکانی برای تعالی روحی و بالندگی احساسات زیبای انسانی بسازد و درجهت ایجاد آرایه‌های تزئینی و مفهومی در فضای زندگی اجتماعی به کارگرفته شود.
در بخش نقاشی محیطی ۹ گروه ازهنرمندان مدعو و ۲۲ گروه هنری نیز از بین ۱۵۲ اثر رسیده انتخاب شدند. نقاشی‌های این بخش دربوستان پرواز با همکاری منطقه ۲ شهرداری تهران از ساعت ۹ صبح تا ۵ بعدازظهر در قالب یک کارگاه هنری با استفاده از پاستل و مواد رنگی ناماندگار اجرا شدند.
این جشنواره از همکاری آقایان ابراهیم حقیقی، کوروش پارسانژاد و امیر عبدالحسینی به عنوان هیات انتخاب و داوری بخش پوستر و احمد وکیلی، اصغر کفشچیان و عبدالمجید حسینی‌راد به عنوان هیات انتخاب و داوری بخش نقاشی محیطی بهره‌مند بوده است. دبیرخانه جشنواره نیز به همت خانم پیمانه صفائی تهرانی و همکاری خانم هانیه میرزایی و آقایان پیروز صفائی تهرانی، محمد فراهانی، مهدی مرادی و بابک نظری ساماندهی بخش اجرا و امور جشنواره را برعهده داشته است که از همه آنها صمیمانه سپاسگذاری می‌شود. جشنواره زیارت و ارادت برپایی خود را مدیون حمایت‌های مدیرعامل و معاونت فرهنگی و هنرهای شهری سازمان زیباسازی می‌داند و قدردان مساعدت‌های آنان و بخشهای مختلف سازمان زیباسازی شهر تهران است.”
جشنواره زیارت و ارادت پاییز سال ۹۱ در دو بخش پوستر و نقاشی محیطی برگزار شد.