برای پنجمین نمايشگاه بين‌المللی حروف‌نگاری پوستر اسماءالحسنی
این مطلب را به مناسبت برگزاری پنجمين نمايشگاه بين‌المللی حروف‌نگاری پوستر اسماءالحسنی نوشتم. در این دوره مسئولیت دبیر اچرایی رویداد را بر عهده داشتم.
ذكر به زبان تصوير
ستايش خدايي را سزاست كه همه نور است و سرور و جز به نام‌های نيكو نشايد كه او را بخوانند. خداوند نام‌های مقدس خود را اسماءالحسنی توصيف كرده تا به اين اسم‌های نيكو خوانده شود. هم از اين روست كه بندگان صالح، پروردگار يكتا را با استعانت از همه نام‌هاي نيكويش می‌خوانند و در طريق معرفت او گام برمی‌دارند.
اينجا سرشار است از نام‌های نيكوی پروردگار. اينجا لبريز است از تصويرسازی ذكر. فرم‌ها و المان‌‌هاي بصري با دنياي رنگ و نقش هم‌نشين شده‌اند تا به زبان تصوير لب به ذكر معبود ازلی بگشايند. اينجا مهمانی و ضيافت است. ضيافت نقش و رنگ در مهمانی ذكر.
نمايشگاه حروف‌نگاری (تايپوگرافی) اسماءالحسنی هر ساله و هم‌زمان با ماه مبارك رمضان هنرمندان طراح را فرا می‌خواند تا نام‌های نيكوی پروردگار را زينت‌بخش آثار خود كنند و چشم و دل مخاطبان را به مهمانی ذكر و ياد حضرت حق ببرند. می‌توان گفت كه اين نمايشگاه واسطه‌ای است برای يادآوري نام‌های نيكوی حضرت احديت در قالب طراحی پوستر.
اما آن‌چه بايد در حاشيه برگزاری اين نمايشگاه و با عنايت به تجربه ۵ ساله آن مطرح شود، نگاه تخصصی به جايگاه حروف‌نگاری و ارزش‌های تصويری تايپوگرافی به عنوان يكي از زيرشاخه‌های مهم هنر گرافيك و به‌ويژه پوسترسازی است. بيشتر طراحان و يا منتقدان حرفه‌ای در مواجهه با اين نمايشگاه سعي دارند تا به تعريف تاپيوگرافي و نزديكی آثار به نمايش درآمده با تعريف ارائه شده بپردازند. به عبارتی تعريف تايپوگرافی و يا معادلی كه به فارسی براي اين كلمه گذاشته شده (حروف‌نگاری) و وجوه تشابه و تمايز آن با كاليگرافی، حروف تايپی، هندرايتينگ، هندلترينگ و… مهم‌ترين نكته‌ای بوده كه از سوي گروه منتقدان به نقد كشانده شده است. باید اذعان داشت که در اين نوع هنری جنبه‌های خلاقانه، خوانايی، زيباشناسي و چگونگي كاربرد حروف و كلمات در ارائه تصويری متناسب درخور توجه است و ماندن در ارائه تعاريف و مباحث تئوريك تأثير چندانی در آفرينش اثر نخواهد داشت. ضمن آن‌كه ارائه تعريف و يا تعابير برداشت‌های گوناگون از مفهوم تايپوگرافي در پوستر نيز ماحصل برگزاری مستمر و مداوم اين نمايشگاه به عنوان تنها نمايشگاه تخصصي پوستر تايپوگرافی است.
اما عليرغم تعريف‌ها و برداشت‌های متفاوت از تايپوگرافی و اختلاف‌نظر بسياري از طراحان، استفاده از حروف و كلمات در پوسترسازی در فرهنگ‌ها و حتي در نسل‌هاي متفاوت طراحان گرافيك به عنوان يكي از شاخه‌های مهم عرصه هنرهای تصويری مطرح بوده است. شايد بتوان گفت تايپوگرافی ـ يا بگوييم حروف‌نگاری ـ از زمانی آغاز شد كه بشر با تصويرگری علائم نمادين و قراردادی شروع به نوشتن كرد و اين علائم طي قرن‌هاي متمادي و در سير تاريخ نگارش و پيشرفت خط و خوشنويسی تكامل يافت تا در دوران معاصر و پس از گذر از موج نو در هنر گرافيك و در آثار طراحان نوين نمود بيشتری پيدا كند.
امروزه و در گرافيك معاصر، جايگاه حروف و كلمات در پوسترسازي بسيار مهم و نوشتار با تبديل شدن به نقوش تصويري به تدريج جايگزين تصوير صرف شده است. هم از اين‌روست كه طراحان در بيان مفاهيم غامض غيرتصويری مانند مفاهيم معنوی كه نمود و قياس مادی نداشته و قابل تصويرسازي نيست، به فرم‌هاي حروف و كلمات روی مي‌آورند تا بستر مناسبی برای خلق اثر با مضامين ذهنی ـ و نه عينی ـ ايجاد كنند.
با اين روش و به مدد خلاقيت‌های بصري و استفاده از كاربرد حروف و كلمات مي‌توان سخت‌ترين و پيچيده‌ترين مفاهيم را به تصوير درآورد تا به عنوان يك اثر هنری تصويری ديده و مفهوم آن نيز خوانده شود.
در هر حال نمايشگاه تاپيوگرافی (حروف‌نگاری) اسماءالحسنی ميزبان چشم و دل مشتاقان است تا هم به لحاظ موضوع قدسی خود ـ كه نگارش اسامی حضرت باري‌تعالی است ـ و هم به لحاظ شكل تصويری و ساختار گرافيكی آثار، موجبات تعامل هنرمندان سراسر جهان در عرصه هنر ارتباط تصويری ـ به ويژه شاخه حروف‌نگاری ـ را فراهم آورد و علاوه بر گسترش و ارتقای زبان خلاقانه هنری، طنين كلمات الهی را در پوسترهای هنرمندان سراسر جهان و در تمامی اديان توحيدی شاهد باشد.
شايد اين جمله رنه ونر ـ داور سوئيسي اين دوره ـ در سخنراني مراسم افتتاحيه به يكي از مهم‌ترين اهداف نمايشگاه اسماء‌الحسني اشاره كند: «هنرمندان دنيا بايد به نكات مشتركي توجه كنند كه آن‌ها را به هم نزديك كند و از مسائلی كه دور شدنشان از يكديگر را سبب میشود، بپرهيزند.»
امیر عبدالحسینی
دبیر اجرایی نمایشگاه بین‌المللی جروف‌نگاری پوستر اسماءالحسنی
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.