نمایشگاه میرزا طاهر خوشنویس

یکی از رویدادهای که در زمان مسئولیتم در سازمان فرهنگی هنری شهرداری به پیشنهاد دکتر ایرج نعیمایی شکل گرفت برگزاری نمایشگاهی از آثار طاهر خوشنویس بود. خود ایشان مسئولیت دبیری این رویداد را عهده‌دار شد و مقرر شد که این نمایشگاه به همراه نشست با استادان هنرهای سنتی برگزار شود.

در این نشست صمیمی که با حضور استادان، پیشکسوتان و خانواده هنرمند میرزا طاهر خوشنویس برگزار شد، چند تن از هنرمندان از جمله علی شیرازی، ایرج نعیمایی، عبدالمجید شریف‌زاده، احمد فلسفی به ایراد سخنانی درباره وضعیت هنرمندان هنرهای سنتی و تجلیل از استاد فقید میرزا طاهر خوشنویس پرداختند. گزارش این نشست به شرح زیر در رسانه‌ها منتشر شد:

در ابتدای نشست امیر عبدالحسینی معاون هنری سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران پس از خیرمقدم و خوش آمدگویی به حاضران به بیان سخنانی کوتاه درباره این گردهمایی پرداخت.

وی گفت: امروز ما به دو دلیل در کنار هم جمع شده‌ایم. یکی نکوداشت استاد فقید میرزا طاهر خوشنویس است که عمر پربرکت خود را برای نوشتن کلام وحی، ادعیه مفاتیح و سخن بزرگان صرف کرد و دیگری نشست صمیمی دکتر صلاحی رییس سازمان فرهنگی هنری با هنرمندان هنرهای سنتی است. امیدوارم این نشست در ادامه نشست‌های پیشین منشاء خیر و برکت شود. تا به حال نشست‌های متعددی با هنرمندان و انجمن‌های هنری داشته‌ و در خصوص مسایل و موضوعات تخصصی انجمن‌ها به گفت و گو نشسته‌ایم. تجلیل از مقام زنده‌یاد میرزا طاهر خوشنویس فرصتی فراهم کرد تا با هنرمندان ارزشمند هنرهای صناعی و سنتی هم‌نشین باشیم و از نظرات و رهنمودهای هنرمندان این رشته شریف و ماندگار بهره‌مند شویم. هنر اسلامی بر هنر معاصر امروز تاثیر داشته در واقع چنانچه هنر اسلامی امروز قدر دیده و بر صدر نشسته مدیون حضور هنرمندان هنرهای سنتی است.

طاهر خوشنویس، قرآنی خوانا نوشت

در ادامه ایرج نعیمایی هنرمند و پژوهشگر خوشنویسی و موسیقی با اشاره به تاریخچه هنر خوشنویسی و جایگاه آن در فرهنگ و هنر ایرانی گفت: از زمانی که تمدن به وجود آمده، منشا آن براساس اساطیر و به گواهی تاریخ، ایران بوده است. این تمدن بر پایه اصلی معماری و خط استوار است.

 وی افزود: حدود ۵۴ نوع خط از خط اولیه کوفی استخراج شده و کمال پیدا کرده است که خط نسخ از آن میان بسیار به کار گرفته شده است. همواره خوشنویسی در سایه‌سار کتابت قرآن شکل گرفته و تکامل خط بر پایه این کتابت بنیان یافته است.

نعیمایی با بیان تلاش استادان بزرگ خوشنویسی که موجب شد مبادی تعلیمی خطوط در تاریخ ثبت و ضبط شود و جایگاه هنری خط بالا برود، گفت: میرزا طاهر خوشنویس قرآن را با سهل القراعه کردن به خانه‌های مردم آورد و باعث رواج آن شد. خط او بسیار خواناست و انسان دچار غلط‌خوانی نمی‌شود. اخیرا به دلیل اقبال به خط عربی این خط مهجور واقع شده و آن اقبالی که شایسته است، نسبت به آن نمی‌شود. در واقع این نمایشگاه بهانه‌ای برای توجه به کتابت قرآن و باور اعتقادی ما و ارج نهادن برآن است.

طاهر خوشنویس، هنرمندی منظم بود

سپس علی شیرازی پیشکسوت هنر خوشنویسی درباره میرزا طاهر خوشنویس بیان کرد: خط استاد طاهر خوشنویس به قدری دم دست ما بوده که فراموش کرده بودیم از ایشان یاد کنیم. چنانچه به تعداد آثار این استاد نگاه کنیم، حیرت خواهیم کرد که چطور او این همه آثار تولید کرده است.

 وی ادامه داد: خوشنویسانی مورد توجه قرار می‌گیرند و کارهای بسیاری به ایشان سفارش داده می‌شود که منظم باشند. استاد طاهر خوشنویس نیز از این دست بود. وی ساعت‌های مختلف زندگی‌اش را تقسیم کرده بود تا بتواند وقت خود را به خوبی برای کتابت قرار دهد. او نگاه متفاوتی داشت و نسبت به اقتضای زمان خود کار بزرگی را انجام داد. او توانست خط نسخ را در سطح بسیار وسیع رواج دهد. اکنون در همه خانه‌ها، قرآن، صحیفه سجادیه و یا نهج‌البلاغه با خط طاهر خوشنویس یافت می‌شود.

قرآن را به خط فارسی چاپ کنیم

امیر احمد فلسفی دیگر هنرمند عرصه خوشنویسی با اشاره به دیدارهای مختلفی که تاکنون میان رییس سازمان فرهنگی هنری و هنرمندان شکل گرفته، افزود: من تقاضا دارم که این دیدارها راحت‌تر شکل بگیرد و گفت‌وگوی بین مسئولان سازمان با هنرمندان قطع نشود. باید این دیدارها با اقشار مختلف هنرمندان انجام شود و مسئولان به صحبت‌های آن‌ها توجه کنند. 

وی با اشاره با طرح شهرداری با عنوان نگارخانه‌ای به وسعت یک شهر گفت: کار زیباسازی با تابلوی بزرگان هنر دنیا که در مدت کوتاهی به نمایش درآمد، کاری ابتکاری بود که باعث شد سطح دید مردم بالا رود. هنرمندان انگیزه بیشتری پیدا کنند و احساس کنند هنرشان در سطح بالا نیز دیده می‌شود. این کار بسیار بزرگ بود و جا دارد که ادامه پیدا کند.

فلسفی درباره استاد طاهر خوشنویس بیان کرد: آن‌هایی که بیش از ۴۰ تا ۵۰ سال دارند با خط این هنرمند به خوبی آشنا هستند. چرا که در آن زمان خط او در همه خانه‌ها بود. اما مدتی است که خط غیر ایرانی در خانه‌ها رواج پیدا کرده و خط ایرانی اصیل رخت بربسته است.

وی با انتقاد از کسانی که قرآن را به خط غیر ایرانی به چاپ می‌رسانند، گفت: زمانی من با ناشری درباره اینکه چرا قرآن با خط ایرانی چاپ نمی‌شود صحبت می‌کردم. او می‌گفت یکی به این دلیل که خط عثمان طه رایگان است و حق نشر آن آزاد است و دیگر اینکه اجازه نداریم قرآن را با خط ایرانی در تیراژ بالا چاپ کنیم! چرا ما نباید هزینه یک آپارتمان را برای قرآن با خط ملی صرف کنیم؟! من تقاضا دارم که شهرداری برای چاپ قرآن با خط ایرانی پیش قدم شود.

تقاضای اجرای بیانیه‌ هنرمندان هنرهای سنتی

در ادامه عبدالمجید شریف‌زاده هنرمند دیگر، با اشاره به اینکه مدت‌هاست هنرمندان عرصه هنرهای سنتی مورد بی‌مهری قرار گرفته‌اند، گفت: در سال‌های گذشته گاهی عنایتی به این هنرمندان و رشته‌های هنرهای سنتی می‌شد، اما مدت‌هاست که این حداقل توجه‌ها نیز برگرفته شده است. این هنرمندان با عشق قلم به دست گرفته و با عشق آثار بسیار زیبایی آفریدند که در بسیاری از موزه‌ها ماندنی شدند. اما خود هنرمندان آن طور که شایسته است شناخته نشدند و از دست رفتند. در حالی که این وظیفه ماست تا برای آنچه که به آن اعتقاد داریم و برای هنرمندانی که حافظان فرهنگ و تمدن بشری هستند، وقت و فرصتی قرار دهیم و از ایشان تجلیل کنیم و قدردان هنرشان باشیم.

وی ادامه داد: خوشنویسی هنر مقدسی است که باید ارج نهاده شود. تهران الگویی برای سایر نقاط کشور است و می‌تواند بهترین شروع برای این کار باشد. 

شریف‌زاده در ادامه به نقل قول خاطره‌ای از باباشاه اصفهانی درباره چگونگی شروع خط پرداخت و همچنین اجرای بیانیه‌ای از خواسته‌های هنرمندان برای راه‌اندازی فرهنگسرای هنرهای سنتی به منظور آموزش و گسترش این هنرها، راه‌اندازی خانه هنرمندان هنرهای سنتی و موزه هنرهای سنتی و موارد دیگری از این دست را خواستار شد.

چاپ قرآن با خط ایرانی دنبال می‌شود

محمود صلاحی رئیس سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران ضمن خوش‌آمدگویی به استادان برجسته عرصه هنرهای صناعی و سنتی و تبریک به مناسبت حلول ماه مبارک رمضان گفت: بسیار خوشحالم که در چنین روزی افتخار بزرگی نصیب من شده تا در مراسم گشایش و رونمایی از آثار این استاد فقید شرکت کنم. این مهم برای هر فرد ایرانی افتخار کمی نیست.

 وی با بیان اینکه یکی از وظیفه‌های سازمان فرهنگی هنری تجلیل از هنرمندان فقید است، افزود: بزرگانی که هنر خود را در نوک قلم‌هایشان جمع کردند و نخستین و بهترین اثر خود را کتابت از قرآن قرار داده‌اند، بسیار دارای قدر و منزلت‌اند و دست افرادی چون طاهر خوشنویس را اگر چه در قید حیات نیستند باید بوسید و قدردان‌شان بود.

وی با اشاره به دوره ۷۵ روزه ریاست خود و برگزاری بیش از ده نشست با هنرمندان در این مدت، گفت: تجلیل از هنرمندان باید برنامه جاری سازمان باشد و حداقل هر ماه یک تجلیل از هنرمندان که یکی از جلوه‌های کاری سازمان است، انجام شود.

صلاحی با اشاره به سخنان هنرمندان حاضر در نشست گفت: چرا نباید در شهرداری سفارش کتابت قرآن با خط ایرانی را بدهیم؟! من این کار را دنبال خواهم کرد تا بدین ترتیب بتوانیم صادر کننده قرآن با چاپ نفیس و خط ایرانی باشیم.

رئیس سازمان فرهنگی هنری با اشاره به اینکه جلوه‌های مختلف هنر نباید فراموش شود، ادامه داد: ایران را به جلوه‌های مختلف هنری می‌شناسند. تاریخ و هویت ما با تجلی جلوه‌های عظیم هنر عجین شده و باید تلاش کرد تا سطوح مختلف هنرهای سنتی احیا شود.

وی با اشاره به کانون‌های استقرار سازمان فرهنگی هنری در فرهنگسراها، کتابخانه‌ها و سایر مکان‌های وابسته گفت: این‌ها مکان‌هایی برای حضور هنرمندان و ارتباط با آن‌هاست. سازمان با هنرمندان نشست‌های مختلفی برگزار خواهد کرد و برای دست‌یابی به خواسته‌های آن‌ها از هیچ تلاشی فروگذار نخواهد بود. باید از تجربه‌های پیشکسوتان و اصحاب فرهنگ و هنر استفاده کنیم تا بتوانیم تهران را به عنوان چهره فرهنگی و جلوه‌های فرهنگی نشان دهیم.

محمود صلاحی در ادامه با اشاره به سخنان هنرمندان حاضر درباره بیانیه‌ای پیرامون راه‌اندازی فرهنگسرا، خانه هنرمندان و موزه هنرهای سنتی تصریح کرد که زمینه‌های اجرای بیانیه هنرمندان را فراهم می‌کند و اقدام‌های لازم برای رسیدن به این خواسته را به وجود خواهد آورد.

این مراسم با حضور رئیس سه دوره پیشین سازمان، حجت‌الاسلام محمدعلی زم و جمعی از هنرمندان و پیشکسوتان و سخنرانی هنرمندان احمد فلسفی، ایرج نعیمایی، عبدالمجید شریف‌زاده و علی شیرازی در موزه‌های دینی امام علی‌(ع) برگزار شد. همچنین در این مراسم کیوان ساکت نوازنده تار و سه تار به اجرای قطعه‌ای همراه با دکلمه شعر دست از فریدون مشیری پرداخت.

در ادامه برنامه ضمن تجلیل از مقام زنده‌یاد طاهر خوشنویس با حضور فرزند ایشان (احمد خوشنویس)، نمایشگاه خوشنویسی‌های قرآنی و ادعیه‌نگاری حاج طاهر خوشنویس افتتاح شد.