خط مهربانی

اسطوره ها و مفاخر خط شکسته­‌نستعلیق

آن جا که به تحریر رسد صفحه­‌ی حسنت           از نیزه­‌ی خورشید تراشند قلم را

هنر خوشنویسی سرمنشاء شگفت­‌آوری دارد؛ آغازی که مسلمانان آن را به خورشید عالم مُلک و ملکوت مولی­‌الموحدین امیرالمؤمنین (ع) نسبت می­‌دهند. اما علاوه بر این سرمنشاء مقدس، عُرفا و حُکمای بسیاری، طی قرون متمادی در شرح قداست این هنر سخن گفته­‌اند. خوشنویسی با چنین پیشینه­‌ای است که از هنرهای دیگر متمایز می­‌شود و به عمل خوشنویسی بیش از آنکه به چشم ممارست و تمرین نگریسته شود، به دیده­‌ی سیر و سلوک و تهذیب جان و دل نگاه می­‌شود. از همین روی، خوشنویس را نه به معنای متداول و امروزی، که به معنای حقیقی کلمه هنرمند می­‌دانند. به همان معنا که در عالم سنت از آن یاد می­‌شود؛ هنر به معنای فضل و کمال.

از چنین منظری، خوشنویس هنرمندی است که با جهد و تلاش بسیار و با توشه معرفت راه تعالی را می­‌پیماید و هر چه فضل و کمال او افزون‌تر شود، خطوطی که می­‌نگارد از صفا و صلابت بیشتری برخوردار است.

با این سرآغاز، آیین گشایش نگارخانه مهرسان با نمایش آثاری از هنرمندان خوشنویس همراه شد تا نمایشگاه “خط مهربانی” به عنوان اولین رویداد رسمی پردیس فرهنگی هنری مهرسان بر رواق چشمان مهربان شما گشوده شود.

“خط­ مهربانی” فراتر از یک نمایشگاه هنری، ادای دِین و احترام به اسطوره­‌ها و مفاخر خط شکسته­‌نستعلیق است. هنرمندانی که همراه با اخلاق و ادب، راه حکمت و معرفت پیش گرفتند و با ارائه­‌ی آثار نفیس و فاخر و هنرمندانه، تاریخ هنر شکوهمند ایران اسلامی را به نام خود مُزیّن کردند.

این نمایشگاه ضمن احترام به آستان ارجمند اسطوره­‌های خط شکسته­‌نستعلیق زنده­‌یادان درویش عبدالمجید طالقانی، میرزا غلامرضا اصفهانی و سید علی­‌اکبر گلستانه که در تکوین و تکمیل و تثبیت خط شکسته­‌نستعلیق نقش­‌آفرین و تأثیرگذار بودند، سنت­‌های ارزشمند خوشنویسی را پاس می­‌دارد و پدیدآورندگان و کاتبان این فن و هنر شریف را ارج می‌نهد.

اما در این میان نمی‌توان و نباید از روندگان با اخلاص و گرانقدر طریقت خوشنویسی چشم پوشید که به رغم منابع تصویری اندک از پیشینیان، عمر گرانمایه را در حفظ و حراست و صیانت خط شکسته­‌نستعلیق مصروف داشته و آثار هنرمندانه­‌ی فراوان و قابل توجهی بر جای گذاشتند.

از این روی پردیس فرهنگی هنری مهرسان قدردان وجود نازنینِ استادان و مفاخر گرانقدری است که با آثارشان بر وزانت و زیبایی “خط مهربانی” افزودند. استادان عزیز محمدحسین عطارچیان، یدالله کابلی خوانساری، محمد حیدری، مجتبی ملک­زاده و اسرافیل شیرچی که نامشان به نیکی در تاریخ شکوهمند خوشنویسی ماندگار شده است.

با سپاس از محضر این بزرگان خط شکسته­‌نستعلیق، جای آن است که از استادان گرانقدر رضا مشعشعی، اکبر ساعتچی، علی شیرازی، احمد پیله­‌چی قزوینی و دکتر حمیدرضا قلیچ­خانی قدردانی کنم که در شکل­‌گیری شایسته این رویداد همدلی و همراهی نمودند. این نوشتار را با سپاس از حمایت مهندس حس رفیعیان مدیر عامل و همکاری مهندس فرنوش نکویی مدیر اجرایی مؤسسه فرهنگی هنری مهرسان به پایان می­‌رسانم و آرزومندم که این نمایشگاه الگوی مناسبی در معرفی و بازخوانِی هنر اسطوره­‌ها و مفاخر خط شکسته­‌نستعلیق قلمداد شود و  بستر مناسبی برای فعالیت­‌های حرف‌ه­ای نمایشگاهی با هدف ترویج شایسته­ هنر ایران فراهم آورد.

هر که را با خط سبزت سر سودا باشد          پای از این دایره بیرون ننهد تا باشد

امیر عبدالحسینی

مدیر هنری، پژوهشگر و مدرس هنر